– Written by YANNIS SAOULIS – a synopsis (in Greek)

Σαν άρχισε να ανατέλλει ο ήλιος, ένα Μαγιάτικο πρωινό κατέβηκα πάλι στην πολύβουη αγορά της πόλης, με το μικρό μπουζούκι μου στον ώμο. Ήμουν τούτη τη φορά αποφασισμένος να πάρω το τραχύ σοκάκι που οδηγούσε στη είσοδο του ‘στοιχειωμένου γεφυριού’. Μικρός, αφελής μα προπαντός περίεργος, κατευθύνθηκα διστακτικά «προς Ανατολάς». Στον δρόμο, πότε καλοπιάνοντάς με και πότε με τον θυμό του φόβου, οι ντόπιοι με συμβούλευαν να μην το τολμήσω και ανέβω τούτο το Γιοφύρι. – «Είναι κομμένο από καιρό… θε να γκρεμιστείς, να πέσεις» μου φώναζαν.

Άλλοι πάλι, φιγούρες προσφυγικές από χώματα πικρά, μού ’γνέφανε σιωπηλά με παρότρυνση, από τις πίσω γραμμές του πλήθους: «μην σταθείς, τόλμησε!»

Η θέα τούτου του περάσματος ήταν κάτι παραπάνω από ελκυστική, ήταν μοιραία. Ήμουν δυο δρασκελιές κοντά στην είσοδο του περάσματος πια! Η οχλοβωή δυνάμωνε από φόβο, απειλητική και αρνητική:

«Στάσου! Στάσου!»

Μα η σιωπή μού ’γνέψε να πάω.

Και ήταν τούτο το γιοφύρι πανέμορφο σαν και το ουράνιο τόξο. Θεμελιωμένη η αρχή του στην ακτή με λογιών λογιών πέτρες και μάρμαρα. Απομεινάρια από κτίσματα παλιά και ξακουστά. Αρχαϊκά, Ρωμαϊκά, Βυζαντινά, Ενετικά, Οθωμανικά. Πάνω σε τούτη τη σύνθεση έβρισκε στήριξη η είσοδος του περάσματος.

Απομακρυνόμενος από την Δύση και καθώς άρχισα να ανεβαίνω το Γιοφύρι προς την Ανατολή, οι φωνές σιώπησαν, η βουή της αγοράς έσβησε μέσα στους φλοίσβους και μια γαλήνια περιέργεια κυρίεψε την ψυχή μου.

Τι τάχα να ‘ναι μετά; Πτώση ή πτήση;

Κατά την μέση, στην κορυφή, το Γιοφύρι στένευε, μα δεν ήταν κομμένο. Πίσω και μπρος βυθιζόταν και χάνουνταν στο αιώνιο γαλάζιο και στο άπειρο των ημερών. Από κει ψηλά αγνάντεψα Βορρά και Νότο. Είδα το Αρχιπέλαγος να απλώνεται γαλάζιο και φωτεινό με ούλα τα νησιά και τους ελαιώνες του.

Περίεργος συλλογίστηκα: «που να κάθεται άραγε τούτο το Γιοφύρι;» και έσκυψα να ‘δω. Ένιωσα δέος.

Είδα πρόσφυγες της ανταλλαγής, αγκαλιασμένους, ο ένας να στηρίζει τον άλλο και ούλοι μαζί σαν τον Άτλαντα να βαστούν τούτο το Γιοφύρι. Τι Σμυρνιοί, τι Καπαδόκες, Ρωμιοί, Πόντιοι, Τουρκοκρητικοί, Θρακιώτες και τι άλλοι πλέκουνταν ο ένας με τον άλλο συνέθεταν γιγάντιους κίονες που τα θεμέλια τους χάνουνταν στον βυθό του Αρχιπελάγους και οι κορυφές τους, τα κιονόκρανα να πούμε, στήριζαν τούτο το ψηλό, λεπτό πέρασμα.

Ήταν αυτοί που μείναν.

Ήταν αυτοί η θυσία στα θεμέλια του Αιγαίου! Ούλοι τούτοι, τραγουδούσαν με τα βλέμματα γεμάτα αιτία, στραμμένα προς τα πάνου, προς στον Άπειρο, θαρρείς και προκαλούσαν το άδικο της Θείας θέλησης. Το τραγούδι τους, τραγούδι θάρρους, αναδύονταν από το Αιγαίο, περιπλέκουνταν σαν την φασουλιά γύρω από τούτους τους κίονες τους καμωμένους από προσφυγικές ψυχές και χαϊδεύοντας τ’ αφτιά μου διετρύπα τον ουρανό.

Με γλύκανε! Ούλο μου το αίμα γέμισε συγκίνηση. Πρώτη φορά άκουγα από παπά και μουεζίνη τον ίδιο γεμάτο παράπονο, θυμό και θάρρος σκοπό.

«Τι τύχη Θεέ μου», σκέφτηκα.

Πόσο να κάθισα ‘κει πάνου, δεν μπορώ να πω. Να ‘ταν λεπτά; Να ‘ταν μέρες; Να ‘ταν χρόνια; Δεν ξέρω… Μετά θωρώντας την Ανατολή άρχισα να κατεβαίνω από την κορυφή του πέτρινου τόξου. Σιγά – σιγά άρχισα να διακρίνω ανθρώπους που κινούσαν από την Ανατολή για τα μέρη από όπου ερχόμουν, την δυτική ακτή του πελάγους. Με μικρά διστακτικά βήματα μα και τούτοι με περιέργεια προσπαθούσαν ν’ ανέβουν το Γιοφύρι. Κι άκουσα κι από κει φωνές να τους λένε, πότε με καλόπιασμα και πότε με αγριάδα, να μην τ’ ανέβουν το Γιοφύρι, τι είναι κομμένο και θα γκρεμιστούν να πέσουν. Κι είδα και από κει την σιωπή να τους γνέφει με παρότρυνση να το τολμήσουν.

Νταμώσαμε. Χαιρετηθήκαμε και συνέχισε ο καθείς τον δρόμο του.  ́Γω προς την Μικρά Ασία και αυτοί προς τη μεριά από όπου κίνησα να  ́ρθω.

Να ’μαι λοιπόν στην Ανατολή. Έφτασα. Καλώς σας βρήκα πικρά χώματα να με καλωσορίζετε και να μου ζητάτε να σας πω το τραγούδι που ανάβλυζε από το γαλάζιο φωτεινό πέλαγος. Το τραγούδι των προσφύγων.

Τα όργανα ετοιμάζονται να παίξουν και σε λίγο το νέο τραγούδι θ’ αρχίσει. Στρέφω το βλέμμα μου πίσω και να θωρώ ξανά το Γιοφύρι να στέκει όπως πάντα το ίδιο παράξενο, προκλητικό και όμορφο.

Κι όμως κάτι τραβά την προσοχή μου. Μία λέξη χαραγμένη στα μάρμαρα κάτω από στάχτες, σκόνες και λουλούδια. Φαίνεται κάπως δυσδιάκριτη. Είναι αυτή η ίδια λέξη. Ναι, ναι αυτή που ήταν χαραγμένη και στην άλλη πλευρά του αρχιπελάγους, από όπου ξεκίνησα.

Ναι, ναι… σωστά, τούτο είναι… χαραγμένο, λέει…:

“ΡΕΜΠΕΤΙΚΟ”